20.03.2025

Zamień Miękkie na Twarde

Czy „miękkie” umiejętności mogą stać się twardym algorytmem sukcesu?

W erze nieustannych zmian, zdolność szybkiego wdrażania zmian to klucz przewagi konkurencyjnej i sedno przyciągania utalentowanych ludzi. Ten wpis pokazuje jak miękkie umiejętności, często traktowane jako niemierzalne cechy osobowości, zyskują nowe oblicze w formie Success Skills – twardych algorytmów działania, które przynoszą wyraźne rezultaty.

Jak zamienić nieuchwytne zdolności w narzędzia sukcesu biznesowego?
Oto odpowiedź.

Co to są twarde i czego nie mają miękkie?

Skąd się wzięła miękkość?

W biznesie słyszymy rozróżnienie „umiejętności miękkie” i „umiejętności twarde”. Spójrz na wyzwanie z umiejętnościami miękkimi – analizując co to są te twarde.

 

Zwykle w tej kategorii twardych mamy:
  • Umiejętności techniczne – obsługi maszyn,
  • Znajomość programów/systemów np. MS Office, SAP, czy konkretnego CRM,
  • Czytanie dokumentacji technicznej,
  • Sporządzanie ofert handlowych.

Wyobraź sobie sytuację:

sprawdzasz, czy ktoś potrafi obsługiwać kserokopiarkę. Prosisz o wydruk dokumentu – albo widzisz efekt, albo nie. Proste, prawda? Możesz jeszcze ocenić jakość wydruku – czy marginesy są poprawne, czy kolory się zgadzają. To pozwala jasno określić poziom: brak, słabo, średnio, dobrze.

Teraz pomyśl o obsłudze programów. Aby ocenić poziom, musisz znać konkretne rezultaty końcowe, na przykład: wprowadzona faktura albo założone zamówienia w systemie. Zmierzenie poziomu będzie bardziej złożone, ale po doprecyzowaniu tych zapisów w bardziej specyficzne- będzie wciąż mierzalne.

A co z przygotowaniem oferty handlowej? Dla bardziej skomplikowanych produktów w ofercie, wymaga to większych umiejętności, ale na końcu i tak jest jasny rezultat: gotowa oferta, którą można „przepuścić” przez jasne dla tworzącego ofertę kryteria oceny.

Umiejętności twarde są zwykle łatwo mierzalne. Bez wysiłku można ją zaobserwować i sprawdzić czy ktoś ją posiada.

Wskazówka: taki fizyczny wytwór w zarządzaniu nazywany produktem procesu, zwykle to raport, lista, lub fizyczny produkt z fabryki, zdecydowanie ułatwia managerowi monitorowanie efektywności pracowników. W praktyce- jeśli produkt jest dobrze opisany, aby ocenić efekty manager nie musi się spotykać z pracownikiem i trwonić czasu na wspólne czytanie.

Co to są te miękkie i co na to Twój Klient?

W naszych projektach analizowaliśmy kilkadziesiąt modeli kompetencyjnych, więc poniższe przykłady są realne i powszechnie stosowane. Zastanów się, jaki zakres mogą mieć te kompetencje:

 

  • analityczne myślenie
  • odporność na stres
  • innowacyjność i kreatywność
  • komunikatywność
  • umiejętność pracy w zespole

Manager, który ma używać modelu kompetencyjnego w swojej pracy- czyli Twój Klient- przy lekkim wysiłku zdoła wydedukować ich możliwy zakres. Jednak jeśli poprosimy o to samo dwóch managerów- dostaniemy różne interpretacje, co w sytuacji oceny pracowniczej bywa źródłem problemów, niechęci managera do regularnego stosowania oraz ryzykiem biznesowym przy podwyżce i awansie.

Podczas warsztatów zarządzania umiejętnościami, prośba o skonkretyzowanie zakresów tej drugiej listy wywołuje jeszcze większe dyskusje:

  • umiejętności organizacyjne
  • zdolności interpersonalne
  • nastawienie na realizację celu
  • poczucie odpowiedzialności
  • samodzielność.

Powodem jest poziom abstrakcji pojęć, czyli przestrzeń (liczba zachowań), którą można zawrzeć w takim opisie. Im większy pozom abstrakcji, tym więcej czasu zajmie managerom, specjalistom dogadanie się czym taka pojedyncza umiejętność jest. To w konsekwencji zmniejsza motywację managera do stosowania narzędzia.

Narzędzia HR, jak każde inne, powinny być maksymalnie użyteczne i ten parametr warto mierzyć.

W tym miejscu pewnie pomyślisz „opisaliśmy wskaźniki behawioralne dla każdej z tych kompetencji, żeby tych problemów unikać”. Zgadza się- to pomaga skonkretyzować zakres, jednak nie jest wystarczające aby osiągać efekt biznesowy- czyli skuteczny rozwój. Wyjaśnienie znajdziesz w dalszej części.

Dlaczego „miękkość” w umiejętnościach to problem?

Łatwość weryfikacji twardych umiejętności, stoi w kontraście do problematyki miękkich kompetencji. Ten kontrast to ilość energii/ czasu którą musi zainwestować użytkownik w ich stosowanie. Szczególnie, jeśli konsekwencją jest na przykład awans w zespole lub podwyżka.

Brak wyraźnych granic i metod pomiaru utrudnia nie tylko rozwój, ale również uzasadnianie inwestycji w nie, progresji, zmian w zespołach przed zarządem.

Trzy problemy „miękkich” umiejętności które zniechęcają managerów do ich stosowania.

1. NIEJEDNOZNACZNY ZAKRES

Zacznijmy od przykładu: „analityczne myślenie”, czyli analizowanie. Co oznacza, że coś jest „przeanalizowane”? Efekt analizy to wyraźny rezultat, np. raport lub wnioski. Proces analizy można rozpisać na kroki, np.: dzielenie materiałów na części, znajdowanie różnic, ustalanie zależności. Jeśli otrzymawszy wynik, zadasz pytanie: „jak krok po kroku analizowałeś ten raport sprzedażowy” zapewne usłyszysz powyższe kroki.

Spróbujmy podobnie podejść do kompetencji z drugiej listy. Dla „nastawienia na cel” problem pojawia się już przy pytaniu: „po czym poznać, że ktoś jest nastawiony na cel”? Jeśli zadamy pytanie które pomogło wcześniej: „powiedz jak krok po kroku jak nastawiałeś się na cel”- dostaniemy różnie odpowiedzi od różnych ludzi. Czasem padnie: „stawiam cel i do niego dążę”. To dlaczego nie nazywamy tego, np. „formułowanie celu” lub „realizacja zadania”, co pozwoli lepiej określić zakres i unikać dyskusji o abstrakcjach?

Wskazówka: przeprowadź powyższy test dla dowolnej umiejętności. Jeśli okaże się, że jej abstrakcyjność wymaga wielu słów opisu- pamiętaj że to w praktyce biznesowej może wywoływać reakcje alergiczne i warto ją skonkretyzować czyli zmniejszyć abstrakcyjność opisu.

2. TRUDNOŚĆ MIERZENIA

Jeśli trudno zdefiniować zakres umiejętności, problem z jej pomiarem masz jak w banku. Sformułowanie jak „umiejętności interpersonalne”, zadziała tak, jakby zamiast „umiejętności obsługi kopiarki” mówić o „umiejętnościach obsługi różnych maszyn”. Musielibyśmy poświęcić niemałą chwilę i jakkolwiek ją doprecyzować. Może chodzi o komunikację werbalną, może niewerbalną, rozpoznawanie emocji, swoich czy innych- lista pytań byłaby długa.

Ten brak precyzji utrudnia pomiar i ocenę, a to rodzi subiektywność oraz problemy z rozwijaniem pracowników.

3. TRUDNOŚĆ Z ROZWIJANIEM

Rozmyty zakres równa się trudność pomiaru a to powoduje wielki problem z uczeniem. Jeśli nie jesteśmy w stanie określić czego „umiejętności interpersonalne” dotyczą to możemy w tę kategorię włożyć prawie wszystko co się wydarzy pomiędzy dwoma osobami czyli „interpersonalnie”.

Brak zakresu, rodzi brak pomiaru i powoduje problem z uczeniem.

BUNT NA POKŁADZIE I ZARZĄD W POTRZASKU

Z tego płyną poważne konsekwencje dla HR, Zarządów i Managerów.

Z perspektywy HRu rozwojowego:

  1. Brak konkretnego zakresu to trudność z przekonywaniem co jest potrzebne,
  2. Brak możliwości mierzenia – przez co nie wiemy w kogo inwestować,
  3. Trudność z rozwojem – nie możemy obliczyć ile zajmie osiągnięcie efektywności a brak sprecyzowanego czasu to brak zdefiniowanego kosztu.

Zarząd myśli tak: „proponujecie, żeby rozwijać niedoprecyzowane coś, nie wiecie kto tego faktycznie potrzebuje i mamy inwestować do bliżej nieokreślonego końca?”

To stawia HR w bardzo trudnej sytuacji bo w tym samym czasie, szef produkcji czy innego obszaru „twardego”, ma dla Zarządu z precyzyjne dane o planowanym zwrocie z inwestycji w jego dział.

Pozycja Zarządu jest jeszcze trudniejsza, bo powiedzenie „nie będziemy rozwijać umiejętności nazywanych miękkimi” nie załatwia sprawy.

Dlaczego?

Ponieważ są co najmniej dwa obszary, które opierają się głównie na tych umiejętnościach i Zarząd to wie.

1. Zadania menedżerów: którzy nie wykonują pracy operacyjnej (o tym co robią posłuchasz w podcaście „ile kosztuje nieefektywny manager”), oraz,

2. Spotkania, pochłaniające od 30 do 80% czasu pracy, kiedy ludzie zwykle nie produkują wyraźnych rezultatów a jednak coś wnoszą (badania mówią że 45% spotkań wnosi niewiele, ale to inny temat).

MIĘKKIE REZULTATY, SKROMNE INWESTYCJE

Zarządy widzą problemy wynikające z braku „miękkich umiejętności”, czytają raporty i zastanawiają się „co Ci ludzie właściwie robią i jak im pomóc?” Zwrot z tej „miękkiej” inwestycji jest niewyraźny. Mimo, że dobre firmy szkoleniowe wnoszą wartość, jeśli po stronie zamawiającego nie ma pomiarów to inwestycje są skromne.

KOMPETENCJE I TECHNIKI- CZY TO DORBY KIERUNEK?

•Kompetencje to odpowiedź na problem „miękkości”. Najlepsze modele zawierają dwa skuteczne elementy: katalog kompetencji, czyli uniwersalną listę, oraz wskaźniki behawioralne pozwalające na obserwację zachowań.

Te zmiany pozwoliły wyeliminować ogólne, mało precyzyjne zapisy. Przeczytaj jednak ten przykład realnego opisu kompetencji: „Efektywne planowanie i organizowanie działań, znajdowanie adekwatnych sposobów osiągania celów, zachęcanie innych do podejmowania ambitnych celów.”

Jasne? Niekoniecznie. Subiektywność takich opisów nadal ogranicza ich skuteczność.

Początkowo katalogi obejmowały dziesiątki tak opisanych kompetencji. W praktyce doprowadziło to do frustracji użytkowników i wymusiły odchudzanie. Obecne modele zawierają od kilku do dziesięciu kompetencji, co zwiększa ich poziom ogólności i osłabia przydatność biznesową. Nasze audyty jednoznacznie wskazują, że menedżerowie rzadko wykorzystują modele kompetencji w praktyce.

Techniki były drugim podejściem. Trenerzy zamieniali kompetencje na konkretne metody możliwe do ćwiczenia, jak „stopa w drzwiach” czy „macierz Eisenhowera”. Te narzędzia, choć doceniane za konkret, szybkość uczenia i prostotę, miały wąski zakres zastosowania. Liczba technik rosła, do dziś mamy ich kilka setek, co utrudnia zarządzanie.

Techniki są precyzyjne jak narzędzia w warsztacie: śrubokręty, młotki, wkrętarki, klucze. Setki sposobów … na co? Nadal umyka najważniejsze – nie chodzi o śrubokręt tylko umiejętność wkręcenia określonej śruby, a to coś innego.

W efekcie zarówno katalogi kompetencji, jak i techniki nie spełniły oczekiwań biznesowych, chociaż w niektórych obszarach- na przykład w sprzedaży techniki przynoszą niezłe rezultaty.

Success Skills: Jak utwardzić miękkie kompetencje?

1. ALGORYTMY JAKO PUNKT WYJŚCIA

Zauważyliśmy, że w wyjątkowych przypadkach szkolenia przynosiły oczekiwane efekty. Feedback to umiejętność, którą menedżerowie w przeważającej większości znają i naprawdę stosują, gdy trzeba udzielić informacji zwrotnej.

Dzięki rozpisanym krokom: Fakty oraz Konsekwencje i Oczekiwania, skuteczność feedbacku wzrosła znacząco. Rozpisanie na kroki zrobiło robotę.

Zrozumieliśmy, że wszystkie umiejętności muszą być opisane podobnie jak umiejętności twarde.

Powinny być mniej abstrakcyjne niż obecne modele kompetencji, a jednocześnie bardziej uniwersalne niż wąsko zdefiniowane techniki. Tak powstała baza do Success Skills.

2. KROK DALEJ NIŻ KOMPETENCJE

Czym są Success Skills? To umiejętności zdefiniowane jako procesy działania. Każda z nich zawiera trzy kluczowe elementy:

→ Kroki: Jasne, powtarzalne etapy realizacji zadania.
→ Rezultat: Wyraźny produkt lub efekt działania.
→ Mechanizm: Minimalna dawka wiedzy niezbędna do skutecznego wykonania.

Trening Feedbacku działał bo miał:
Kroki: Fakty → Konsekwencje → Oczekiwania.
Rezultat: pracownik wie, co robi dobrze, co musi zmienić i dlaczego.
Mechanizm działania: rozróżnianie faktów od opinii, aby uniknąć nieporozumień.

3. KROKI.

Jeśli da się coś opisać w krokach jest umiejętnością. Tego testu nie przechodzi „samodzielność” i „poczucie odpowiedzialności”. To nie są umiejętności tylko ich konsekwencje lub względnie stałe cechy. Jeśli nauczymy się obsługiwać jakąś maszynę lub udzielać informacji zwrotnej to staniemy się samodzielni. To efektywność w danej umiejętności czyni nas samodzielnymi, a nie odwrotnie.

Zapamiętaj: to kroki, sekwencje działań powodują, że osiągamy powtarzalny, konkretny rezultat i to kroki są bazowym elementem umiejętności.

4. REZULTAT

Na końcu tej drogi krok po kroku, musi się znajdować konkretny rezultat. W przypadku drukowania to jest jasne, a co będzie rezultatem feedbacku? Jeśli nie odpowiesz na to pytanie to umiejętność nie będzie przydatna. Rezultat jest sednem tego, po co nam umiejętności.

Zapamiętaj: To o rezultaty chodzi. Jeśli znasz precyzyjny rezultat kroki są wtórne, ale do podobnego rezultatu zwykle prowadzą te same kroki.

Podczas setek praktycznych testów Success Skills, eliminowaliśmy zbędne elementy z każdej z technik i kompetencji. Z techniki FUKO wyeliminowaliśmy U- Ustosunkowanie, bo pomiar wykazał, że ten krok w małym stopniu realizuje główny rezultat precyzyjnego feedbacku (Rezultat: Pracownik wie, co robi dobrze, co musi zmienić i dlaczego)

5. KROKI I REZULTAT TO PODSTAWA SKUTECZNOŚCI

Kroki i rezultat to podstawa każdej umiejętności.

Kroki są obserwowalne i łatwe do nauki, można je przypisać do czasu i obliczyć koszt. Na przykład: jeśli znamy czas potrzebny menedżerowi na przekazanie feedbacku, możemy oszacować, ile takich informacji przekaże w ciągu dnia. To umożliwia precyzyjny pomiar i planowanie.

Rezultat natomiast pozwala zweryfikować sens biznesowy, czyli czy proces nauki przynosi oczekiwane efekty, np. czy pracownik po feedbacku wie, co robi dobrze, co zmienić i dlaczego? Wystarczy go zapytać. Właśnie stąd jednym z pytań w badaniu zaangażowania jest to rezultat feedbacku.

6. ESENCJA WIEDZY ZAMIAST ROZLEGŁYCH TEORII

Trzeci element to mechanizm działania umiejętności.

Na początkowych etapach rozwoju ludzie nie potrzebują teorii, ale praktycznej informacji wspierającej kroki działania. Na przykład obsługa pieca gazowego wymaga znajomości kroków: „naciśnij przycisk, aby woda zaczęła się podgrzewać” – bez znajomości termodynamiki. Mechanizmy umiejętności to esencja informacji niezbędnych do efektywnego działania, a nie szczegóły technologiczne.

Dla feedbacku ważne jest rozróżnianie faktów od opinii. „Jesteś złośliwy” to opinia, a „We wtorek powiedziałeś Anicie, że wolno pracuje” to fakt. Dzięki takim mechanizmom zwiększamy skuteczność umiejętności i redukujemy zakres materiału do przyswojenia.

Zapamiętaj: umiejętność odpowiada na pytanie „jak coś zrobić?”. Koniecznie musi opisać co chcesz otrzymać w rezultacie, następnie określić kroki dojścia i na koniec wyjaśnić jak te kroki działają.

Tak właśnie działa podejście Success Skills i dostarcza bazę do potwierdzonego rezultatami biznesowymi rozwoju.

5 wskazówek (kroków) do tworzenia twardych umiejętności

  1. Zainspiruj się definicjami twardych umiejętności technicznych oraz technik działania, np. w sprzedaży. Z tych pierwszych czerp rezultaty, a z drugich – metody nauki krok po kroku.
  2. Gdy usłyszysz określenie „umiejętność miękka”, sprawdź, czy to przypadkiem nie cecha lub stan. Jeśli tak, zadaj pytanie: z jakich działań lub umiejętności wynika ten stan?
  3. Jeśli spotkasz się z liczbą mnogą, rozbij tę kategorię na konkretne i pojedyncze umiejętności, które możesz sobie wyobrazić w praktyce.
  4. Zawsze określ wyraźny rezultat umiejętności oraz kroki prowadzące do jego osiągnięcia. To fundament budowy twardych umiejętności.
  5. Na koniec zdefiniuj mechanizmy działania umiejętności i poszczególnych kroków. Skup się na ich istocie, unikając niepotrzebnych detali.

Przykład: Analityczne myślenie

Rezultat: Raport z wnioskami.

 

Kroki:
1. Podziel materiał na części.
2. Znajdź kluczowe różnice.
3. Ustal zależności.
4. Określ skalę zjawisk.

 

Mechanizm: Zrozumienie, jak segmentacja danych pomaga w identyfikacji kluczowych trendów.

Przykład: Komunikacja niewerbalna

Rezultat: Poprawne odczytanie intencji rozmówcy.

Kroki:
1. Obserwuj mowę ciała.
2. Interpretuj kontekst sytuacyjny.
3. Dopasuj odpowiedź werbalną i niewerbalną.

Mechanizm: Zrozumienie znaczenia gestów i wyrazu twarzy w kontekście kulturowym.

JAK WDRAŻAĆ W PRAKTYKĘ? TRENUJ I MIERZ REZULTAT.

Trening biznesowy to sprawdzona metoda rozwoju Success Skills

która skupia się na praktyce i trwałych rezultatach. Zamiast teoretycznych szkoleń, trening biznesowy angażuje uczestników w realistyczne ćwiczenia na przykładach własnej pracy i ich codziennych wyzwań.

 

Dzięki cyklicznemu podejściu i precyzyjnemu dopasowaniu do potrzeb, pozwala na trzykrotnie szybszy rozwój umiejętności. To rozwiązanie minimalizuje czas potrzebny na wdrażanie zmian i zwiększa ich efektywność. W efekcie, organizacje zyskują gotowe do działania zespoły, które nie tylko znają teorię, ale potrafią skutecznie wdrażać ją w praktyce.

 

Więcej o treningu przeczytasz tutaj

Korzyści z Success Skills

  1. Jesteś w stanie łatwiej przekonywać pracowników do nauki umiejętności – bo rezultaty i korzyści są wyraźne.
  2. Szybciej uczysz umiejętności, bo masz jasno zdefiniowane konkrety. Możesz policzyć ile czasu potrzeba na osiągnięcie poziomu efektywnego.
  3. Łatwo zmierzysz poziom– dzięki temu wiesz precyzyjnie komu jest to potrzebne, a kto już jest efektywny a managerów łatwo tego nauczyć.
  4. Masz kluczowy argument do przekonywania Zarządów do inwestycji w rozwój. Potrafisz policzyć zwrot, oszczędzasz bo nie wyrywasz ludzi z biznesu bez potrzeby.
  5. Pokażesz wyraźne efekty biznesowe, bo Success Skills w połączeniu z procesami pozwala liczyć wzrost wskaźników biznesowych w wyniku rozwoju.

Gotowi na zmianę?

Transformacja umiejętności miękkich w Success Skills to nie tylko usprawnienie procesów rozwoju pracowników. To fundament budowania przewagi konkurencyjnej w dynamicznie zmieniającym się świecie.

Nie musisz zaczynać od zera. ThinkFirst oferuje sprawdzony katalog 35 Success Skills, które możesz wdrożyć już dziś.

Zamień teorię na praktykę i zobacz efekty.

Skontaktuj się z nami, by dowiedzieć się więcej i zacznij budować sukces Twojej organizacji!

Polityka cookies

Serwis korzysta z plików cookies w zakresie opisanym w Polityce prywatności. Korzystając z serwisu wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z ustawieniami przeglądarki.

Akceptuję Polityka Cookies
This site is registered on wpml.org as a development site.